Wprowadzenie jednowładztwa 1660 – 1690

Duńskie Prawo Królewskie na zamku Frederiksborg
Egzemplarz Prawa Królewskiego wystawiony na zamku Frederiksborg. Fot. Thomas Bredøl

W 1648 roku zasiadający w Radzie Krajowej przedstawiciele najbogatszej szlachty zmusili króla Fryderyka III do podpisania statutu znacznie ograniczającego władzę monarchy. Doświadczona militarnymi poczynaniami Chrystiana IV szlachta chciała w ten sposób zapobiec ewentualnym wojnom wypowiadanym przez króla i ich tragicznym konsekwencjom. Szlachta obawiała się także utraty swoich przywilejów, a zwłaszcza wolności podatkowej, która znalazła się pod presją ze względu na konieczność kosztownej modernizacji armii.

W latach 1657 – 1660 Dania stoczyła kilka wojen ze Szwecją, w wyniku których Szwedzi zdobyli Skanię, Halland i Blekinge i dotarli aż do Kopenhagi. Po zawarciu porozumienia pokojowego w Danii odbył się zjazd stanowy w celu znalezienia sposobu na poprawę sytuacji ekonomicznej kraju. Podczas zjazdu narastały żądania ograniczenia przywilejów szlachty.

Król Fryderyk III zgodził się z mieszczaństwem i duchowieństwem, że szlachta powinna partycypować w kosztach powojennej odbudowy kraju. Szlachta została też pozbawiona możliwości wyboru władcy przez Radę Krajową i Dania stała się monarchią dziedziczną. Duńscy królowie uwolnili się w ten sposób od konieczności zawierania porozumień ze szlachtą i zyskali władzę absolutną.

W 1661 roku Fryderyk III oficjalnie rozwiązał Radę Krajową i wprowadził jednowładztwo. Wraz z wprowadzeniem władzy absolutnej króla nastąpił szybki rozwój duńskiego społeczeństwa. Powstała centralna administracja państwowa, a wraz z nią narodziła się elita mieszczańskich urzędników, których pozycja społeczna nie była dziedziczna. W 1665 roku jako jedyna monarchia absolutna w Europie Dania otrzymała konstytucję – Prawo Królewskie, które do 1848 roku stanowiło podstawę władzy duńskich królów.

Prawo Królewskie zabraniało królowi przekazywania całej lub części swojej władzy, bądź też dzielenia królestwa między swoich potomków. Zobowiązywało natomiast monarchę do przyjęcia wyznania protestanckiego oraz do przekazania królestwa swojemu najstarszemu synowi.

Wraz z uzyskaniem władzy absolutnej monarchowie przejęli też kontrolę nad duńskim prawodawstwem. Do 1683 roku w różnych częściach Danii obowiązywały różne normy prawne. Równość prawa w całym kraju i dla przedstawicieli wszystkich stanów wprowadził król Chrystian V, uchwalając Statut Prawa Duńskiego.

Dodaj artykuł za darmo
Specjalista SEO